เงินทุนดำเนินการปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดารามทั่วทั้งพระอาราม นับเป็นการปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่เช่นเดียวกับการปฏิสังขรณ์ในงานสมโภชพระนคร ๑๐๐ ปี พ.ศ. ๒๔๒๕ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
การปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดารามในครั้งนี้ ใช้วิธีหาทุนดำเนินการเช่นเดียวกับการสร้างปฐมบรมราชานุสรณ์ คือเปิดเรี่ยไรรับเงินบริจาคจากประชาชนทั่วไปมาสมทบทุนในการปฏิสังขรณ์ กล่าวคือคณะกรรมการได้ประชุมกันประมาณเงินที่จะต้องจ่ายทั้งสิ้นเป็นจำนวน ๖๐๐,๐๐๐ บาท แล้วนำความขึ้นกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทแล้ว ทรงพระราชศรัทธาอุทิศพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ ๒๐๐,๐๐๐ บาทให้เป็นทุนในการปฏิสังขรณ์ รัฐบาลออกเงินอีกส่วนหนึ่ง ๒๐๐,๐๐๐ บาท ส่วนเงินที่เหลือก็ได้เปิดรับจากประชาชนทั่วไปตามแต่ศรัทธา
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต นายกกรรมการจัดการทำนุบำรุงวัดพระศรีรัตนศาสดารามโปรดให้ออกประกาศบอกบุญแก่ประชาชนทั่วไปเมื่อวันที่ ๑๖ กันยายน พ.ศ. ๒๔๗๒ และกระทรวงพระคลังมหาสมบัติได้ออกประกาศเกี่ยวกับระเบียบการรับเงินเรี่ยไร ตลอดจนสิ่งตอบแทนแก่ผู้บริจาคในวันเดียวกัน๑ ซึ่งได้แก่เหรียญพระแก้วมรกต ด้านหน้าเป็นรูปพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากรหรือพระแก้วมรกตประดิษฐานอยู่ในซุ้มเรือนแก้ว ปางสมาธิประทับนั่งอยู่บนฐานบัวคว่ำบัวหงาย ด้านหลังเป็นรูปยันต์กงจักรมีอักษรจารึกมรรค ๘ ผู้บริจาคตั้งแต่ ๑๐๐ บาทขึ้นไปพระราชทานเหรียญทอง ผู้บริจาคตั้งแต่ ๒๐ บาทขึ้นไปพระราชทานเหรียญเงิน ผู้บริจาคตั้งแต่ ๕ บาทขึ้นไปพระราชทานเหรียญทองคำขาว ผู้บริจาคตั้งแต่ ๑ บาทขึ้นไปพระราชทานเหรียญทองแดง๒
เหรียญพระแก้วมรกตในการสมโภชพระนคร ๑๕๐ ปี
ลักษณะ
ลักษณะ
เป็นเหรียญกลม มีห่วงด้านบน ด้านหน้าเป็นรูปพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร หรือพระแก้วมรกตประดิษฐานอยู่ในซุ้มเรือนแก้ว ปางสมาธิ ประทับนั่งอยู่บนฐานบัวคว่ำบัวหงาย มีผ้าทิพย์ห้อย ด้านหลังเป็นรูปยันต์กงจักรมีอักษรจารึกมรรค ๘ ดังนี้
๑ กรมศิลปากร. ๒๕๒๕. พระราชพิธีฉลองพระนครครบ ๑๕๐ ปี. กรุงเทพฯ: อมรินทร์การพิมพ์, หน้า ๑๑๓.
๒ เรื่องเดียวกัน, หน้า ๑๑๖.